Herinneringen aan de Koude Oorlog

Geschreven door:

Bert Kasper

Ik ben in 1941 geboren in Delfzijl en kan me nog vaag het vele schieten herinneren, evenals de bommenwerpers op weg naar Duitsland met het bijbehorende luchtalarm. Vaag besefte ik dat dat bij oorlog hoorde. Naarmate ik ouder werd pikte ik wel eens verhalen op over ‘het rode gevaar’ en het communisme. Er werd thuis en in de kerk gebeden om de macht van het communisme – wat dat dan ook wezen moge – tegen te gaan. Dat communisme ofwel het rode gevaar moest wel iets angstaanjagends zijn.

Toen ik een jaar of 10 was luisterde ik met gespitste oren naar een meneer op de radio die over de verschrikkingen van de waterstof- en de H-bom vertelde. Ik vond dat zowel griezelig als interessant. In De Spiegel, het tijdschrift dat we thuis lazen, stonden foto’s van een paddenstoelwolk na een atoombomexplosie. En de communisten hadden ook zulke bommen, vertelde de man in zijn radiopraatje.

Tijdens mijn tienertijd werd ik me meer bewust van de Koude Oorlog. Dit bewustzijn werd versterkt toen – ik was 15 – het leger van de Sovjetunie Hongarije binnenviel. In de krant en in De Spiegel las ik erover en zag de foto’s van soldaten, tanks en kanonnen in Hongarije. En ik las ook de verhalen over vluchtelingen uit dit land. Ik tekende Janos Kadar, de door de Sovjets aangestelde president van het onder de voet gelopen Hongarije, in mijn schoolagenda met een doodskop eronder. En mijn orgelleraar leerde me het Hongaarse volkslied, dat ik nog altijd kan spelen. Maar ik vergat Hongarije toen de Spoednik werd gelanceerd, wat ik toch maar even een prestatie van die Russen vond. Ik zat zolang op de korte golf van onze radio naar het signaal van die Spoednik te zoeken dat mijn vader stapelgek werd van dat gepiep en geblub en me bars beval die radio onmiddellijk uit te zetten.

In diezelfde tijd verslechterde mijn gezichtsvermogen, dat toch al niet 100% was, dusdanig dat ik naar het Chr. Instituut voor Blinden en Slechtzienden Bartimeüs in Zeist moest om het brailleschrift te leren en een kantooropleiding te volgen. Natuurlijk werd ook op het instituut gesproken over de verhoudingen tussen Oost en West. Ik las De Brug bij Andau over de Hongaarse opstand. Maar de materie hield me niet echt bezig.

In 1961 ging ik werken en wonen in Amersfoort. Algauw kwam de Koude Oorlog weer in beeld, met name door de Cubacrisis. Het nieuws stond er bol van. Ik kreeg het echt benauwd toen ik, ik weet niet meer van welke instantie, in brailleschrift een uitgebreide handleiding kreeg wat te doen als de bom zou vallen en fallout zou neerdalen. Ik dacht: laat ze de eerste bom maar op Amersfoort gooien, dan is alles in een klap voorbij. Maar de bom viel niet, zodat de angst voor het Oostblok wegebde.

Een keer heb ik een BB-kelder bezocht en kreeg uitvoerige uitleg over alles erop en eraan en dat vond ik best interessant. Later kreeg ik interesse voor dat Oostblok. Ik dacht: we krijgen een vijandsbeeld over het Oosten voorgespiegeld, maar hetzelfde doen ze in het Oosten natuurlijk ook over het Westen. Ik luisterde geregeld naar de DDR-radiozender ADN en, als die fatsoenlijk doorkwam op de krakende middengolf, naar het Nederlandse radiokwartiertje vanuit Moskou. Zou het Westen nu zoveel beter zijn, vroeg ik me af. De Amerikanen roosterden immers hele dorpen met hun napalm en ontbladerden uitgestrekte bossen.

Echt bang voor het Oosten ben ik eigenlijk nooit geweest, ook al las en hoorde ik over het onrecht en het niet respecteren van de mensenrechten dat de bevolking soms werd aangedaan. Er was immers altijd wel ergens een oorlog met de nodige ellende aan de gang. Met het neerslaan van de ‘Praagse Lente’ kwam het Oosten weer uitgebreid in het nieuws. Maar dat was naar mijn idee toch minder dramatisch dan de Hongaarse opstand van 1956.

In de loop van de jaren heb ik de nodige boeken gelezen en de laatste tijd ook podcasts beluisterd over Rusland en de Sovjetunie om meer over de achtergronden en beweegredenen van hun handelen te weten te komen.
Het is ten zeerste te betreuren dat het na de Koude Oorlog zó is misgegaan en de Koude Oorlog de kop weer heeft opgestoken! Hopelijk komt er een tijd dat Oost en West beter met elkaar overweg kunnen.

Bert Kasper

Verhalen

Nederland kon dus door onze aanwezigheid rustig gaan slapen

Ik lag als dienstplichtig militair (lichting 88-4) op 60 km van de oost-Duitse grens op kazerne Langemanshoff en 16km zuidelijk lag kamp Hohne. Op beide kazernes lag een kompleet tankbataljon van 52 Leopard 2’s. Nederland kon dus door onze aanwezigheid daar rustig...

Toenadering in plaats van haat en dreiging

Het was 1981, ik was 14 en realiseerde me voor het eerst dat anderen over mijn toekomst beslisten. 'De geschiedenis leert dat ieder wapen dat ooit gemaakt is, ook is gebruikt' maakte me bang en boos. Wie zijn die mensen, die voor mij willen bepalen dat ik geen...

Seedorff

Bij een excursie (in burgerkleding)  van de Limburgse jagers (Seedorff) naar het ijzeren gordijn stonden bij een dorpje, dat dwars doormidden gesneden was door het Ijzeren gordijn, een Oostblok militair in een wachttoren met het geweer op ons gericht. ...

Scherpe munitie laden

Ik was van de lichting 62-2 en gelegerd in Natokamp Hohne. In 1963 hadden we een oefening op de Lunenberger Heide voor schietwedstrijden (Canadian Army Troffee). Op een nacht werden we gewekt en moesten we scherpe munitie laden in onze tanks en op naar de...

Bij de Koninklijke Luchtmacht Leeuwarden

Ik zat bij de Luchtmacht Beveiliging op de vliegbasis Leeuwarden van 1967 tot 1973. Regelmatig maakten wij mee dat de Alert Force (Stand by staande Starfighters) de lucht in moesten omdat Russische bommenwerpers over de Noordzee tot bij ons luchtruim kwamen. Dit...

Iedereen had een kort lontje

De meest felle herinnering is die van november 1956 toen Hongarije werd aangevallen. Ik zat aan de radio gekluisterd en heb nog de krantenartikelen over Pal Maleter. Ik zwierf door Amsterdam, zag Simon Carmiggelt een raam van de communistische boekhandel Pegasus in...

Russen tegen houden

In 1984 kreeg ik mijn oproep voor de dienstplicht lichting 84-1, opkomst bij de Amersfoort Bernard kazerne. Na 2 maanden Breda chasee kazerne en toen paraat van april 84 tot en met juni 85 kazerne Seedorf Duitsland. Wij waren de eerste lijn dat als de Russen...

Het object Arnhem

Ik ben ongeveer een jaar in functie geweest bij de Defensiehaven, van 8 april 1958 tot en met 4 juni 1959. Ik heb er een goede tijd gehad, heb daar plezierig gewerkt. Mijn functie bij het noodbruggen-ponton detachement was dienstplichtig-sergeant-schipper. Het...

Reforger

In de jaren 70 en 80 was ik vliegtuig spotter en jaarlijks of twee jaarlijks, dat weet ik niet meer, werd er een grote militaire oefening gehouden met de naam Reforger (Return of Forces to Germany) dan werden vrijwel alle vliegvelden in het westen van Nederland...

Aan het ijzeren gordijn 79/80

In periode 79/80 2 jaar de linies gehouden met blik op het oosten. Wachten op een confrontatie met het Oostblok. Oefenen voor het moment wat gelukkig nooit gekomen is. 'Hoogtepunten' waren ook confrontatie met observators van de Russen ( de zg SOXMIS ) een bezoek...

Deel je eigen verhaal

Schakel JavaScript in je browser in om dit formulier in te vullen.

Auteur gegevens

Vul hieronder je contactgegevens in, zodat de afzender van dit verhaal juist is.
Wordt niet gepubliceerd
10 cijfers
Mijn auteursnaam mag

Schrijf je verhaal

Inhoud
Klik of sleep een bestand naar dit veld om te uploaden.
Dit mag een jpg, jpeg, png of gif bestand zijn van max. 1Mb.
Locatie bij dit verhaal
Selectievakjes