Ik weet niet precies wanneer de Koude Oorlog begon. Toen begin jaren zestig de grens tussen Oost- en West-Duitsland dichtging, werd het spannend. Mensen gingen hamsteren, omdat ze dachten dat er een Derde Wereldoorlog zou uitbreken. Nooit meer vijf jaar zonder thee, koffie, suiker en meel, moeten zij hebben gedacht. De Nederlandse regering hamsterde ook: zij kocht wel duizend tanks in, waarvan een deel bij het uitbreken van zo’n oorlog op de Noord-Duitse Laagvlakte de vijand moest tegenhouden, samen met F-84’s (“Thunderstreaks”) van de Koninklijke Luchtmacht.
In 1967 zat ik in een van die tanks, een Centurion van Britse makelij van het A-Eskadron van het 11e Tankbataljon. Boven onze hoofden scheerden de F-84’s van de tactische luchtmacht op 150 meter hoogte in de richting van de Oost-Duitse grens, om kort daarvoor rechtsomkeert te maken. Ik vermoed dat de Koude Oorlog toen op een hoogtepunt was. In 1968 vielen Sovjettroepen (het Rode Leger en de Oost-Duitse Volksarmee) Tsjecho-Slowakije binnen en daar bleek wel uit dat het eind jaren zestig menens was.
Wij waren opgeleid in een héél oude Cavaleriekazerne, de Willem III in Amersfoort en later in de Bernhard-Kazerne in dezelfde plaats. Met een echt kanon schieten leerden we op Vlieland. Later verhuisden wij naar de legerplaats Oirschot. Toen waren wij “paraat”, dat wil zeggen dat we om het andere weekend in de kazerne moesten blijven. Voor het geval dat. De jongens van het 43ste Tankbataljon in het Harde bleven de andere weekends in hun kazerne, neem ik aan.
Wij zijn nooit echt bang geweest tijdens onze oefeningen vlak bij de Oost-Duitse grens. Overdag gingen we schieten en het terrein verkennen, waarbij we dwars door bomen en boerenakkers ploegden met onze volgeladen tanks. Beladen wogen ze 58 ton.
Een deel van ons Eskadron was inmiddels naar een Duitse kazerne verplaatst, waar ze de opdracht hadden de nieuwste Duitse tank te testen: de Leopard I. Onze jongens waren zo tevreden over die tank, dat de regering hem een jaar later ook werkelijk heeft aangeschaft. Later werd hij vervangen door de Leopard II, die wegens geldgebrek goedkoop aan de Finnen is verkocht. Maar daarover wil ik het nu niet hebben.
Een aantal keren werden onze tanks op een trein gezet die ons naar Bergen-Hohne vervoerde, ons toekomstige gevechtsterrein. Wat duurden die reizen lang. Als het zo lang had geduurd bij een inval van het Warschaupact, hadden ze de Noord-Duitse Laagvlakte al bezet voordat wij bij de grens waren! Tijdens de reizen kregen wij blikken met hutspot en krentenbrood dat twintig jaar eerder was ingeblikt. Een keer was de Duitse conducteur een oud SS-er.
In Duitsland hoorden wij tijdens oefeningen de stemmen van militairen van de Volksarmee uit onze radio’s komen. De ANGCR 7 (Army Navy Ground Compound Radio) deed het vaak niet, maar Oost-Duitse propaganda ving dat oude buizenapparaat wel op. We lachten er om en zochten hun frequenties op om satanisch terug te lachen. En na de dienst gingen we naar de PX-store, waar NAVO-militairen belastingvrij drank en sigaretten konden kopen. Ik zie me nog staan met mijn blikjes “Benson and Hedges” sigaretten. En tijdens de wacht in het donker rookten we Player’s uit platte doosjes, die je gemakkelijk in de gevechtsbroek kon stoppen.
De dranklustigen onder ons smokkelden bij terugkeer naar Nederland whiskey en rum in de lopen van de kanonnen en in de lege ruimten waar anders granaten in werden opgeslagen. Op die plekken keek de douane niet.
Ik herinner mij nog goed een worstenkraam naast de schietbaan in Bergen-Hohne. Daar verkocht een zekere Heinz Currywurst en Panzerplatten, een soort scheepsbeschuiten, zo hard als de bazookaplaten van een tank, die in het Duits een Panzer wordt genoemd. Vandaar de bijnaam “Panzerkuchen Heinz”. Achteraf denk ik dat Panzerkuchen Heinz, een vriendelijk en een beetje een dommig mannetje, gewoon een spion van de Oost-Duitsers was, die onze schietresultaten ’s avonds op een briefje aan de Zentralkammer van de SED doorgaf. Wat waren we toch naïef!
Onze commandant, een Ritmeester, sneed met een scherf van een wijnglas in zijn vinger en zijn ondercommandanten moesten hetzelfde doen. Het bloed werd vermengd en zo werden zij bloedbroeders. Zo kreeg de Koude Oorlog toch nog een romantisch tintje.
Herbert Leerink (Lichting 66-6)
