Seedorf en de Koude Oorlog: verslag van een militair arts

Geschreven door:

Wim Wertheim

De Koude Oorlog was in volle gang, de grens tussen het toenmalige West- en Oost-Duitsland was een belangrijk deel van de scheidslijn tussen het Warschaupact en de NATO. Nederland leverde zijn militaire bijdragen aan de grens met Oost-Duitsland in de vorm van een brigade. De eenheden van die brigade waren gelegerd in verschillende Duitse plaatsen in de nabijheid van Hamburg en Bremen. Eén daarvan was Seedorf.

In december 1982 deed ik artsexamen en mocht ik mijzelf dokter noemen. In die tijd afficheerden dokters zich door een esculaap achter de voorruit van de auto te bevestigen. Het nut was twijfelachtig, enerzijds betekende dat een zekere vrijheid in het parkeren, aan de andere kant bleek je auto een lonend doel voor inbraak. Ook ik plakte een esculaap tegen de voorruit van mijn Alfasud en reed rond met een zeker gevoel van superioriteit gekoppeld aan de nodige onzekerheid over mijn medisch kunnen.

Niet alleen ik was blij met het behalen van mijn bul, ook de Koninklijke landmacht was dat. Dit was het moment dat ik als arts ingezet kon worden binnen het leger. Omdat ik als contractant-student op 20-jarige leeftijd had getekend bij Defensie, had ik de verplichting om na mijn studie gedurende zes jaar te gaan dienen bij de Koninklijke landmacht. En dat moment was nu aangebroken. Ik volgde gedurende twee maanden een korte, enigszins vrijblijvende militaire opleiding in het geneeskundig opleidingscentrum in Hilversum. Een belangrijk deel van die opleiding speelde zich ’s avonds af op het nabijgelegen vliegveld. In de kantine van het vliegveld werden wij gefêteerd door de farmaceutische industrie. Naast de getapte bieren kregen wij uitleg over het voorschrijven van voor de mensheid nuttige medicatie.

Na deze inspannende opleiding en mijn bevordering tot eerste-luitenant-arts werd ik geacht voldoende kennis te hebben om het land binnen mijn functie te kunnen dienen. Waar dat moest gebeuren was nog de grote vraag. Ik werd ontboden voor een gesprek in Den Haag met een majoor die daarover ging. In die tijd speelde een vredesoperatie in het zuiden van Libanon Unifil), waar Nederland in meedeed, ik vroeg of ik daar geplaatst kon gaan worden. Ik wilde naar Libanon, mede vanwege de nabijheid van Israël, waar ik om meerdere redenen graag eens naartoe wilde. Tenslotte had ik mede getekend voor het leger om werkelijk ingezet te kunnen gaan worden. Ik wilde echt wat gaan doen.

Tot mijn niet geringe verbazing vertelde de betrokken majoor dat dit niet mogelijk was, ik was beroepsmilitair en alleen dienstplichtige militair artsen gingen die kant op. Een uitleg die onnavolgbaar was. De opstelling van de majoor in zijn Haagse entourage gaven geen ruimte voor een open discussie. In 1984 ben ik overigens via een chicane alsnog in Libanon terecht gekomen, daarover later meer.

Zijn er dan nog andere plaatsingen in het buitenland voor militair artsen vroeg ik. Ja ik kon naar Duitsland, Seedorf. In Seedorf was onder andere een pantser-infanterie-bataljon gelegerd, genaamd de Limburgse jagers. In dit bataljon was op korte termijn plaats voor een arts. Ik had in die tijd geen relatie en de nodige vrijheid om keuzes te maken, Seedorf dan maar. De majoor gaf aan dat het daar zeer de moeite waard was, al was hij er zelf nooit gelegerd geweest. Er waren allerlei voordelen zoals het doen van belastingvrije aankopen van onder andere auto’s. Daarnaast zou ik een zogenaamde buitenlandtoelage krijgen, van ongeveer ƒ1000.- per maand. Ik zou daar bataljonsarts worden. Wat mijn functie inhield kon hij niet exact vertellen, maar de eerdergenoemde voordelen mocht ik toch niet negeren.

Ik verliet enigszins ontdaan het Haagse en een aantal dagen daarna kreeg ik een brief in de bus dat ik mij begin maart moest melden bij het station in Zwolle. Daar vandaan vertrok een militaire bus in de richting van Seedorf. Het was verboden om de eerste keer dat je naar Seedorf ging met eigen vervoer te gaan. Klaarblijkelijk bestonden er meerdere plaatjes Seedorf in Duitsland en het zou niet de eerste keer zijn dat iemand bij het verkeerde Seedorf terecht zou komen. Dit werd voorkomen door alle rekruten met deze bus vanuit Zwolle naar Seedorf te vervoeren. Zo kon er niets misgaan.

Bepakt met een zware plunjebaal en twee weekendtassen arriveerde ik met de trein in Zwolle om de bewuste bus op te zoeken. Uiteraard in vol militair ornaat. De bus was duidelijk herkenbaar en dus van militaire snit. Er stond een sergeant aanwijzingen te geven en hij vertelde mij dat ik de bus-commandant was, dit omdat ik de hoogste in rang was. De verantwoordelijkheid die deze functie met zich mee bracht was mij niet geheel duidelijk. In mijn militaire opleiding in Hilversum was het fenomeen bus-commandant nooit voor voorbij gekomen. Ik stapte in de bus en had de eer voorin te mogen zitten, een positie passend bij mijn status als bus-commandant. De bus was verder vol met voornamelijk soldaten met chagrijnige koppen die er niet veel zin in hadden. De ware importantie van mijn tijdelijke functie werd duidelijk toen bij de eerste beste tussenstop een restaurant werd  aangedaan. De chauffeur leidde mij naar een achteraf keukentje, net als hij kreeg ik een gratis maaltijd aangeboden. De overige Seedorf-gangers mochten elders in deze ‘raststätte’ aan formica tafels een door hen betaalde maaltijd nuttigen. De zuurkool met robuuste worst deed mij het ergste vrezen voor het culinaire gehalte wat mij verder nog in Duitsland te wachten stond. Dit had de Haagse majoor mij niet verteld.

Na een tocht van zes uur kwamen wij aan in Seedorf, de chauffeur gaf mij aan dat er gecollecteerd zou moeten worden voor zijn feilloze overtocht van Zwolle naar Seedorf. Een gênant verzoek dat ik weigerde. Het betrof dienstplichtig militairen die niet voor hun lol die kant op gingen. Ik vond deze overweging overigens ondergeschikt aan het gegeven dat ik er de lef niet voor gehad zou hebben om met een pet door de bus te gaan.

Bij het aanrijden werden de contouren zichtbaar van de kazerne waar ik naar alle verwachting de komende jaren zou gaan verblijven. Er was bestond een interessante verlofregeling, waarbij om de vier en acht weken een periode van respectievelijk vier en acht dagen verlof werd toegekend. Ik verlangde er nu al naar.

Bij het uitsappen van de bus, met een intussen pissige chauffeur die zijn fooi had gemist, werd ik aangeroepen door een sergeant. ‘He doc hier naartoe’, een sergeant loodste me naar een klaarstaande privéauto, waarin mijn ‘barang’ in de kofferbak verdween. Ik ben sergeant .., pelotons sergeant van het geneeskundig peloton van het 42ste BLJ (Bataljon der Limburgse Jagers). Een vriendelijke, wat gedrongen man die in ons eerste contact zijn natuurlijke neiging tot voortvarendheid met verve etaleerde.

Hij bracht me naar het officiershotel waar ik voorlopig zou verblijven. Ik kom u morgenvroeg ophalen en dan gaan we naar stafcompagnie. Ik zeeg neer op een standaard militair bed met de daarbij passende wollen dekens. Ik sliep onrustig en stond de volgende ochtend vroeg op om tijd klaar te zijn voor mijn eerste echte dag in Seedorf.

Verhalen

Ojee, U bent uitverkoren voor de atoombunker

Was het 1980, of eerder? Ik zat op de middelbare school, de RSG te Schagen, Noord-Holland. In jongerencentrum De Ojee Boerderij speelde de band Doe Maar nog voor ze bekend werden. Vanuit De Ojee Boerderij verzonnen we met jongerenwerker Gerrit van Veghel een...

Brandweer en BB

Geboren in 1954 werd ik natuurlijk op een bepaald moment opgeroepen voor keuring dienstplicht. Alles was goed en mijn opkomst werd enkele malen uitgesteld wegens studie. Het einde van mijn studie was nabij en ik kreeg een waarschuwingsoproep. Tegelijkertijd kwam in...

Moord op Kennedy

In de nacht van 22 november 1963 was ik op patrouille in Büren Duitsland. Mijn chauffeur en ik schrokken ons te pletter toen er opeens een tank voor ons stopte. Gelukkig bleken het Engelsen te zijn, die ons vertelden, dat president Kennedy was doodgeschoten. Een...

Bij de Koninklijke Marine tijdens de Koude Oorlog

Op 17 augustus 1970 ben ik in dienst van de Koninklijke Marine getreden. Het heetste punt, de Cuba crisis, was al geweest maar de dreiging van een kern oorlog was nog steeds aanwezig.  Als 16 jarig jochie was ik daar niet zo mee bezig. Ik vond alles nog spannend....

Russen afluisteren

Brief van Henk Braakman, ontvangen op maandag 13-11-2023. Het betreft zijn belevenis van zijn diensttijd in de Koude Oorlog. Transcriptie Lichting 1956-6 Op 4 mei 1956 (wat een timing) lag er op de deurmat bij ons thuis een enveloppe met daarin een ‘bevel’ namens...

Conflict en komische wraak

Bij het militaire onderdeel waar ik was geplaatst, werkte ik op een technische afdeling onder leiding van een 'Korporaal 1', die bekend stond als een zuiplap die dacht dat hij de baas was. Op een dag kregen we een conflict over een handeling, terwijl we dezelfde...

Sloepvaren & Nieuw Guinea

Dit waargebeurde verhaal speelt zich af rond de jaren 1955 in de Aziatische archipel en net daarbuiten. Ik kwam op als dienstplichtig matroos in Hollandsche Rading naar de Marine kazerne. Daar werd ik binnenste buiten gekeerd en voorzien van de nodige uitrusting,...

Geheimzinnige schepen

In het begin van de 1950-er jaren hebben er een paar jaar een tweetal passagiersschepen in de Numansdorpse Veerhaven gelegen. Niemand wist waarom ze daar lagen en van wie ze waren. Het was allemaal heel geheimzinnig. Veel verhalen deden de ronde over het doel van...

Van Kanonnier tot touringcar-chauffeur

Geboren in augustus 1960, dus opgegroeid in de jaren 60 en 70, kregen wij te horen van de atoombom. En nog erger, de waterstofbom en de Russen. Niet dat ik er bang voor was, want met Den Helder dichtbij wist je dat als er zo'n grote bom zou vallen ook wij de klos...

Deel je eigen verhaal

Schakel JavaScript in je browser in om dit formulier in te vullen.

Auteur gegevens

Vul hieronder je contactgegevens in, zodat de afzender van dit verhaal juist is.
Wordt niet gepubliceerd
10 cijfers
Mijn auteursnaam mag

Schrijf je verhaal

Inhoud
Klik of sleep een bestand naar dit veld om te uploaden.
Dit mag een jpg, jpeg, png of gif bestand zijn van max. 1Mb.
Locatie bij dit verhaal
Selectievakjes