Het is een overblijfsel uit de Koude Oorlog: de luchtwachttoren Hees bij Ruinen. Nu, zoveel jaren later, wordt ‘ie gerestaureerd om weer open te gaan voor het publiek.

Zo’n negentien meter hoog is ‘ie en nog best in goede staat. Als je op afstand kijkt kun je zelfs het topje nog boven de bomen zien uitkomen. Kom je dichterbij dan zie je dat de toren toch wat verouderd is.
“Hier”, wijst Barry Gepken van Monumentenzorg. Hij grijpt een stukje beton van de toren en het breekt direct af. “Veel is verrot, dat moet allemaal opgeknapt worden.” Hetzelfde geldt voor de houten trappen aan de binnenkant van de toren.

Grote klus
En de restauratie is best een flinke klus, veel van het hout is nog in redelijk goede staat en kan opgeknapt worden in de werkplaats. Het beton daarentegen is een grotere uitdaging.
“Dat bestaat uit grote raamwerken. Eén element kun je niet zomaar even losmaken, dan veroorzaak je vak nog meer schade”, aldus Gepken. “Je moet het dus echt ter plekke verstevigen en repareren.

Koude Oorlog
De toren is in 1953 gebouwd tijdens de Koude Oorlog, met als doel om laagvliegende Russische vliegtuigen op te sporen. In Nederland zijn er 138 torens in totaal gebouwd. In Drenthe staan er nog twee. Eén bij Ruinen en de ander bij Schoonebeek. Boswachter Jojanneke Drijver vindt de toren bij Ruinen een stukje geschiedenis. Ze legt uit hoe het spotten ging: “Het gebeurde altijd in tweetallen. De één keek met een verrekijker in de lucht om vliegtuigen te vinden. De ander noteerde de positie van het vliegtuig om een bepaalde vlieglijn vast te leggen. Dat werd dan doorgegeven aan de meldkamer.”

In Drenthe is echter nooit een Russisch vliegtuig gespot. De luchtwachttoren bij Ruinen was met name bedoeld om te oefenen. “Vrijwilligers rukten om de beurt uit om te oefenen met kijken, luisteren en noteren”, aldus Drijver.

‘Tand des tijds’
Gepken vindt het bijzonder dat de toren nog staat. “Vooral omdat het nog één van de twee torens is die in Drenthe te vinden is. Een provinciaal monument.” Drijver voegt toe: “Hij staat hier ook mooi tussen de bomen, misschien dat ‘ie daarom wel zo goed bewaard is gebleven. De toren heeft de tand des tijds goed doorstaan.”
Over een aantal weken zijn de werkzaamheden afgerond en dan mogen geïnteresseerden onder begeleiding een kijkje nemen in de toren. Staatsbosbeheer hoopt dat er nog vrijwilligers zijn die ooit op de toren hebben gestaan. “Dan kunnen zij het verhaal misschien vertellen aan de bezoekers”, aldus Drijver.