De Defensiehaven als thuishaven

Geschreven door:

Wim van den Berkmortel

“Toen mijn diensttijd erop zat kwam ik met de plunjezak op m’n nek de baas tegen. “Wat ga jij doen?,” vroeg hij. “Ik ga weg, mijn diensttijd zit erop.” Hij bood mij toen een militaire klus aan, in Nieuw-Guinea. Dat was wel een eind van huis. Toen ik dat thuis vertelde vond mijn moeder het maar niets: te veel water, veel te gevaarlijk. Vader vond dat ik het moest doen, als ik dat wilde. Ik ben toen vertrokken en keerde na twee jaar weer terug.

Na mijn terugkomst heb ik in Middelburg een opleiding gedaan tot administrateur. Daar kreeg ik het verzoek om bij de luchtartillerie te gaan. Dat heb ik anderhalf jaar gedaan. Ik voelde me veel meer thuis op het water dan in de lucht. Water is water en er is niets buiten water. Eens gevaren, altijd gevaren.

Ik werd schipper in dienst van defensie en de Defensiehaven in Arnhem werd mijn thuishaven. Er was een landtelefoon en daar kon ik de kazerne bellen dat ik binnen was. Daarna belde ik naar walkapitein voor een nieuwe opdracht. Meestal was ik er maar kort, een paar dagen. Ik kon wel naar mijn schip toe maar mocht niet verder het terrein op, dat was verboden. In de haven had ik een kleine loods met wat verf en andere spullen. Foto’s ervan heb ik niet, je mocht er niet fotograferen.

Ik kwam eens aan bij de haven en mij werd direct verteld: “Je gaat nu de bunker in. Klaar.” “En eten?”, vroeg ik. “Wordt allemaal geregeld! Klaar!” Thuis werd een bericht achtergelaten dat ik voorlopig niet thuiskwam. Er werd niet gezegd waarom. Wij mochten niet weten hoe en waarom ze met zo’n caisson (constructie gebruikt in de waterbouw) gingen varen. Nou ja, dan houdt het op. Vier dagen lang zat ik in die bunker, daarna mocht ik er pas weer uit.

Als schipper zag ik veel van Nederland. Ik herinner mij nog dat we bunkers moesten ontmantelen aan het Julianakanaal bij Maastricht. Het ijzer dat daarvan overbleef, moesten we van de baas op een specifieke plek neerleggen. Ik vond het geen goed idee het daar onbeheerd achter te laten, maar het moest. We lieten de lading achter in het weekend en kwamen op maandagochtend terug. Ja hoor, er was niet één stukje ijzer meer terug te vinden, alles was gestolen.

De Sovjet-Unie, daar dachten we niet veel aan. De Defensiehaven is nu verleden tijd. Het heeft enorm veel geld gekost het te bouwen en het heeft vrijwel niets opgeleverd. Nu is het geschiedenis, het is voorbij.”

Dit verhaal van Wim van den Berkmortel is geschreven door Kees Huntink, op basis van een interview door Lian van der Zon in het kader van een oral history project over de Defensiehaven, voor de gemeente Arnhem in 2020. Het is met toestemming gepubliceerd op koudeoorlog.nl Meer Koude Oorlog verhalen in Gelderland vind je op mijngelderland.nl

Verhalen

Nederland kon dus door onze aanwezigheid rustig gaan slapen

Ik lag als dienstplichtig militair (lichting 88-4) op 60 km van de oost-Duitse grens op kazerne Langemanshoff en 16km zuidelijk lag kamp Hohne. Op beide kazernes lag een kompleet tankbataljon van 52 Leopard 2’s. Nederland kon dus door onze aanwezigheid daar rustig...

Toenadering in plaats van haat en dreiging

Het was 1981, ik was 14 en realiseerde me voor het eerst dat anderen over mijn toekomst beslisten. 'De geschiedenis leert dat ieder wapen dat ooit gemaakt is, ook is gebruikt' maakte me bang en boos. Wie zijn die mensen, die voor mij willen bepalen dat ik geen...

Seedorff

Bij een excursie (in burgerkleding)  van de Limburgse jagers (Seedorff) naar het ijzeren gordijn stonden bij een dorpje, dat dwars doormidden gesneden was door het Ijzeren gordijn, een Oostblok militair in een wachttoren met het geweer op ons gericht. ...

Scherpe munitie laden

Ik was van de lichting 62-2 en gelegerd in Natokamp Hohne. In 1963 hadden we een oefening op de Lunenberger Heide voor schietwedstrijden (Canadian Army Troffee). Op een nacht werden we gewekt en moesten we scherpe munitie laden in onze tanks en op naar de...

Bij de Koninklijke Luchtmacht Leeuwarden

Ik zat bij de Luchtmacht Beveiliging op de vliegbasis Leeuwarden van 1967 tot 1973. Regelmatig maakten wij mee dat de Alert Force (Stand by staande Starfighters) de lucht in moesten omdat Russische bommenwerpers over de Noordzee tot bij ons luchtruim kwamen. Dit...

Iedereen had een kort lontje

De meest felle herinnering is die van november 1956 toen Hongarije werd aangevallen. Ik zat aan de radio gekluisterd en heb nog de krantenartikelen over Pal Maleter. Ik zwierf door Amsterdam, zag Simon Carmiggelt een raam van de communistische boekhandel Pegasus in...

Russen tegen houden

In 1984 kreeg ik mijn oproep voor de dienstplicht lichting 84-1, opkomst bij de Amersfoort Bernard kazerne. Na 2 maanden Breda chasee kazerne en toen paraat van april 84 tot en met juni 85 kazerne Seedorf Duitsland. Wij waren de eerste lijn dat als de Russen...

Het object Arnhem

Ik ben ongeveer een jaar in functie geweest bij de Defensiehaven, van 8 april 1958 tot en met 4 juni 1959. Ik heb er een goede tijd gehad, heb daar plezierig gewerkt. Mijn functie bij het noodbruggen-ponton detachement was dienstplichtig-sergeant-schipper. Het...

Reforger

In de jaren 70 en 80 was ik vliegtuig spotter en jaarlijks of twee jaarlijks, dat weet ik niet meer, werd er een grote militaire oefening gehouden met de naam Reforger (Return of Forces to Germany) dan werden vrijwel alle vliegvelden in het westen van Nederland...

Aan het ijzeren gordijn 79/80

In periode 79/80 2 jaar de linies gehouden met blik op het oosten. Wachten op een confrontatie met het Oostblok. Oefenen voor het moment wat gelukkig nooit gekomen is. 'Hoogtepunten' waren ook confrontatie met observators van de Russen ( de zg SOXMIS ) een bezoek...

Deel je eigen verhaal

Schakel JavaScript in je browser in om dit formulier in te vullen.

Auteur gegevens

Vul hieronder je contactgegevens in, zodat de afzender van dit verhaal juist is.
Wordt niet gepubliceerd
10 cijfers
Mijn auteursnaam mag

Schrijf je verhaal

Inhoud
Klik of sleep een bestand naar dit veld om te uploaden.
Dit mag een jpg, jpeg, png of gif bestand zijn van max. 1Mb.
Locatie bij dit verhaal
Selectievakjes