De Defensiehaven als thuishaven

Geschreven door:

Wim van den Berkmortel

“Toen mijn diensttijd erop zat kwam ik met de plunjezak op m’n nek de baas tegen. “Wat ga jij doen?,” vroeg hij. “Ik ga weg, mijn diensttijd zit erop.” Hij bood mij toen een militaire klus aan, in Nieuw-Guinea. Dat was wel een eind van huis. Toen ik dat thuis vertelde vond mijn moeder het maar niets: te veel water, veel te gevaarlijk. Vader vond dat ik het moest doen, als ik dat wilde. Ik ben toen vertrokken en keerde na twee jaar weer terug.

Na mijn terugkomst heb ik in Middelburg een opleiding gedaan tot administrateur. Daar kreeg ik het verzoek om bij de luchtartillerie te gaan. Dat heb ik anderhalf jaar gedaan. Ik voelde me veel meer thuis op het water dan in de lucht. Water is water en er is niets buiten water. Eens gevaren, altijd gevaren.

Ik werd schipper in dienst van defensie en de Defensiehaven in Arnhem werd mijn thuishaven. Er was een landtelefoon en daar kon ik de kazerne bellen dat ik binnen was. Daarna belde ik naar walkapitein voor een nieuwe opdracht. Meestal was ik er maar kort, een paar dagen. Ik kon wel naar mijn schip toe maar mocht niet verder het terrein op, dat was verboden. In de haven had ik een kleine loods met wat verf en andere spullen. Foto’s ervan heb ik niet, je mocht er niet fotograferen.

Ik kwam eens aan bij de haven en mij werd direct verteld: “Je gaat nu de bunker in. Klaar.” “En eten?”, vroeg ik. “Wordt allemaal geregeld! Klaar!” Thuis werd een bericht achtergelaten dat ik voorlopig niet thuiskwam. Er werd niet gezegd waarom. Wij mochten niet weten hoe en waarom ze met zo’n caisson (constructie gebruikt in de waterbouw) gingen varen. Nou ja, dan houdt het op. Vier dagen lang zat ik in die bunker, daarna mocht ik er pas weer uit.

Als schipper zag ik veel van Nederland. Ik herinner mij nog dat we bunkers moesten ontmantelen aan het Julianakanaal bij Maastricht. Het ijzer dat daarvan overbleef, moesten we van de baas op een specifieke plek neerleggen. Ik vond het geen goed idee het daar onbeheerd achter te laten, maar het moest. We lieten de lading achter in het weekend en kwamen op maandagochtend terug. Ja hoor, er was niet één stukje ijzer meer terug te vinden, alles was gestolen.

De Sovjet-Unie, daar dachten we niet veel aan. De Defensiehaven is nu verleden tijd. Het heeft enorm veel geld gekost het te bouwen en het heeft vrijwel niets opgeleverd. Nu is het geschiedenis, het is voorbij.”

Dit verhaal van Wim van den Berkmortel is geschreven door Kees Huntink, op basis van een interview door Lian van der Zon in het kader van een oral history project over de Defensiehaven, voor de gemeente Arnhem in 2020. Het is met toestemming gepubliceerd op koudeoorlog.nl Meer Koude Oorlog verhalen in Gelderland vind je op mijngelderland.nl

Verhalen

Ojee, U bent uitverkoren voor de atoombunker

Was het 1980, of eerder? Ik zat op de middelbare school, de RSG te Schagen, Noord-Holland. In jongerencentrum De Ojee Boerderij speelde de band Doe Maar nog voor ze bekend werden. Vanuit De Ojee Boerderij verzonnen we met jongerenwerker Gerrit van Veghel een...

Brandweer en BB

Geboren in 1954 werd ik natuurlijk op een bepaald moment opgeroepen voor keuring dienstplicht. Alles was goed en mijn opkomst werd enkele malen uitgesteld wegens studie. Het einde van mijn studie was nabij en ik kreeg een waarschuwingsoproep. Tegelijkertijd kwam in...

Moord op Kennedy

In de nacht van 22 november 1963 was ik op patrouille in Büren Duitsland. Mijn chauffeur en ik schrokken ons te pletter toen er opeens een tank voor ons stopte. Gelukkig bleken het Engelsen te zijn, die ons vertelden, dat president Kennedy was doodgeschoten. Een...

Bij de Koninklijke Marine tijdens de Koude Oorlog

Op 17 augustus 1970 ben ik in dienst van de Koninklijke Marine getreden. Het heetste punt, de Cuba crisis, was al geweest maar de dreiging van een kern oorlog was nog steeds aanwezig.  Als 16 jarig jochie was ik daar niet zo mee bezig. Ik vond alles nog spannend....

Russen afluisteren

Brief van Henk Braakman, ontvangen op maandag 13-11-2023. Het betreft zijn belevenis van zijn diensttijd in de Koude Oorlog. Transcriptie Lichting 1956-6 Op 4 mei 1956 (wat een timing) lag er op de deurmat bij ons thuis een enveloppe met daarin een ‘bevel’ namens...

Conflict en komische wraak

Bij het militaire onderdeel waar ik was geplaatst, werkte ik op een technische afdeling onder leiding van een 'Korporaal 1', die bekend stond als een zuiplap die dacht dat hij de baas was. Op een dag kregen we een conflict over een handeling, terwijl we dezelfde...

Sloepvaren & Nieuw Guinea

Dit waargebeurde verhaal speelt zich af rond de jaren 1955 in de Aziatische archipel en net daarbuiten. Ik kwam op als dienstplichtig matroos in Hollandsche Rading naar de Marine kazerne. Daar werd ik binnenste buiten gekeerd en voorzien van de nodige uitrusting,...

Geheimzinnige schepen

In het begin van de 1950-er jaren hebben er een paar jaar een tweetal passagiersschepen in de Numansdorpse Veerhaven gelegen. Niemand wist waarom ze daar lagen en van wie ze waren. Het was allemaal heel geheimzinnig. Veel verhalen deden de ronde over het doel van...

Van Kanonnier tot touringcar-chauffeur

Geboren in augustus 1960, dus opgegroeid in de jaren 60 en 70, kregen wij te horen van de atoombom. En nog erger, de waterstofbom en de Russen. Niet dat ik er bang voor was, want met Den Helder dichtbij wist je dat als er zo'n grote bom zou vallen ook wij de klos...

Deel je eigen verhaal

Schakel JavaScript in je browser in om dit formulier in te vullen.

Auteur gegevens

Vul hieronder je contactgegevens in, zodat de afzender van dit verhaal juist is.
Wordt niet gepubliceerd
10 cijfers
Mijn auteursnaam mag

Schrijf je verhaal

Inhoud
Klik of sleep een bestand naar dit veld om te uploaden.
Dit mag een jpg, jpeg, png of gif bestand zijn van max. 1Mb.
Locatie bij dit verhaal
Selectievakjes