Dag en nacht zwaar bewaakt

Geschreven door:

Jan van de Lagemaat

Voor schippersjongen Tjeerd de Vries (1937) begon zijn diensttijd in 1956 in Vught in de Lunettenkazerne. Na de militaire vaaropleiding werd hij veerschipper bij de uiterst geheime IJssellinie, waar de rivier moest worden afgesloten om het land onder water te zetten.

“Toen ik in 1957 naar Welsum ging, wist ik dat ik veerschipper op de IJssel werd. Maar verder was er niks gezegd. Ik wist wel dat ‘het Object’ een heel belangrijke verdediging was. Het was in de tijd dat de Russen in Hongarije waren. We waren versneld opgeleid door een commandant die dacht dat we over een maand aan het front konden liggen. Ons was duidelijk gemaakt dat je er niet over mocht spreken. Ook mocht je niet zeggen waar je onder dienst lag. Thuis vertelde ik alleen de leuke dingen die ik meemaakte. Voor de mensen in de omgeving was het niet zo’n geheim. Die zagen wel dat het om een afsluiting ging maar waarvoor die was, daar waren ze niet mee bezig.

Als schipper droegen we een simpel werkpak, gymschoentjes zonder veters en een baret. Zo waren we gekleed omdat je daarmee kon zwemmen voor als je uit de boot zou vallen. Dat gold ook voor de mensen die we overzetten. Voordat we gingen varen moesten die de veters uit hun schoenen halen en zware kleding uitdoen. Ik heb wel eens een officier daarop aangesproken. Die wilde mij niet gehoorzamen als ‘half geklede’ soldaat. Gelukkig zei onze eigen luitenant: ‘Hier ben ik de commandant en ik beslis wat er gebeurt’.

Elke dag en nacht liepen de wachten met scherp in het geweer. Elke avond gebeurde er wel iets. De wachten hadden oude geweren die nog van de Amerikanen waren geweest. Deze waren altijd scherp geladen. Wanneer een wacht werd afgelost dan moest die zijn geweer ontladen. Ook de laatste kogel moest eruit en dat ging wel eens mis.

Voor ons was het in de nacht buiten best gevaarlijk. Het was dan pikkedonker. De jongens die op wacht stonden, waren vaak nog maar net in dienst en nerveus. Ze hadden de consignes dat ze alles wat daar niet hoorde moesten aanspreken met ‘Sta stil of ik schiet’. Een keer in de nacht liep er een koe. De wacht riep wel ‘Sta stil of ik schiet’, maar dat beest liep door. De volgende dag lag die koe wel in de wei met de pootjes omhoog.

De wachten moesten ook het afweergeschut bewaken dat overal in de uiterwaarden stond. Met hoog water was het voor ons extra druk. Dan konden ze daar niet over land komen en brachten wij hen daarnaartoe. Als schippers moesten we precies weten waar de hekken en afrastering in vrij ondiep water stonden. In alle spannende situaties moest ik alert zijn. En dan vergeet je het om bang te zijn.”

De verhalen over de Koude Oorlog in Gelderland zijn ook gebundeld: mail: werkgroeporalhistorygelderland@gmail.com

Verhalen

Ojee, U bent uitverkoren voor de atoombunker

Was het 1980, of eerder? Ik zat op de middelbare school, de RSG te Schagen, Noord-Holland. In jongerencentrum De Ojee Boerderij speelde de band Doe Maar nog voor ze bekend werden. Vanuit De Ojee Boerderij verzonnen we met jongerenwerker Gerrit van Veghel een...

Brandweer en BB

Geboren in 1954 werd ik natuurlijk op een bepaald moment opgeroepen voor keuring dienstplicht. Alles was goed en mijn opkomst werd enkele malen uitgesteld wegens studie. Het einde van mijn studie was nabij en ik kreeg een waarschuwingsoproep. Tegelijkertijd kwam in...

Moord op Kennedy

In de nacht van 22 november 1963 was ik op patrouille in Büren Duitsland. Mijn chauffeur en ik schrokken ons te pletter toen er opeens een tank voor ons stopte. Gelukkig bleken het Engelsen te zijn, die ons vertelden, dat president Kennedy was doodgeschoten. Een...

Bij de Koninklijke Marine tijdens de Koude Oorlog

Op 17 augustus 1970 ben ik in dienst van de Koninklijke Marine getreden. Het heetste punt, de Cuba crisis, was al geweest maar de dreiging van een kern oorlog was nog steeds aanwezig.  Als 16 jarig jochie was ik daar niet zo mee bezig. Ik vond alles nog spannend....

Russen afluisteren

Brief van Henk Braakman, ontvangen op maandag 13-11-2023. Het betreft zijn belevenis van zijn diensttijd in de Koude Oorlog. Transcriptie Lichting 1956-6 Op 4 mei 1956 (wat een timing) lag er op de deurmat bij ons thuis een enveloppe met daarin een ‘bevel’ namens...

Conflict en komische wraak

Bij het militaire onderdeel waar ik was geplaatst, werkte ik op een technische afdeling onder leiding van een 'Korporaal 1', die bekend stond als een zuiplap die dacht dat hij de baas was. Op een dag kregen we een conflict over een handeling, terwijl we dezelfde...

Sloepvaren & Nieuw Guinea

Dit waargebeurde verhaal speelt zich af rond de jaren 1955 in de Aziatische archipel en net daarbuiten. Ik kwam op als dienstplichtig matroos in Hollandsche Rading naar de Marine kazerne. Daar werd ik binnenste buiten gekeerd en voorzien van de nodige uitrusting,...

Geheimzinnige schepen

In het begin van de 1950-er jaren hebben er een paar jaar een tweetal passagiersschepen in de Numansdorpse Veerhaven gelegen. Niemand wist waarom ze daar lagen en van wie ze waren. Het was allemaal heel geheimzinnig. Veel verhalen deden de ronde over het doel van...

Van Kanonnier tot touringcar-chauffeur

Geboren in augustus 1960, dus opgegroeid in de jaren 60 en 70, kregen wij te horen van de atoombom. En nog erger, de waterstofbom en de Russen. Niet dat ik er bang voor was, want met Den Helder dichtbij wist je dat als er zo'n grote bom zou vallen ook wij de klos...

Deel je eigen verhaal

Schakel JavaScript in je browser in om dit formulier in te vullen.

Auteur gegevens

Vul hieronder je contactgegevens in, zodat de afzender van dit verhaal juist is.
Wordt niet gepubliceerd
10 cijfers
Mijn auteursnaam mag

Schrijf je verhaal

Inhoud
Klik of sleep een bestand naar dit veld om te uploaden.
Dit mag een jpg, jpeg, png of gif bestand zijn van max. 1Mb.
Locatie bij dit verhaal
Selectievakjes