De Vliegbasis Woensdrecht, waar het “oude veld” plaats bood aan de “West Brabantse Aero Club” (WBAC), de “Rotterdamse” en de lokale Klu-zweefvliegclub, was pas uitgebouwd tot standaard NATO-vliegbasis. De Jachtvliegopleiding (JVO) met zijn Meteors 4 en -7 was overgekomen van Twenthe, de Elementaire Vliegopleiding (EVO) met Fokker S-11 vertrokken naar Gilze-Rijen en ik was begonnen aan de Scholieren-opleiding Zweefvliegen, waarvan destijds de Luchtmacht sponsor was met het oog op het werven van potentiële (jacht)vliegers.
De Koude Oorlog was ijzig koud, Oost-Europa en het Midden-Oosten waren onrustig, de verhoudingen binnen de NAVO niet stabiel. Europa “dé-koloniseerde” Afrika en Azië.
De VS trachtten het communisme, vooral de SU en China, in te dammen en versterkten daartoe o.a. West-Europa, vooral de luchtmachten: de Klu alleen al had meer dan driehonderd jachtvliegtuigen, vele geschikt voor aanvallen op gronddoelen.
Chroestsjow “dé-staliniseerde” de SU, arbeidersprotesten in Polen sloegen over naar Hongarije en leidden daar tot een volksopstand tegen de macht van de communisten en de aanwezigheid van de Russen. Nasser bezette de Suez-kanaal-zone, Israël viel aan met steun van Engeland en Frankrijk. De VS wezen Israël, Engeland en Frankrijk hun plaats, het Westen liet de Hongaren over aan Chroestsjow’s ongenade en wij, scholieren-leerling-zweefvliegers bij de WBAC op het oude veld van Woensdrecht begrepen dat niet.
Op het een koude, nevelige veld staan staan enkele zweefvliegtuigen opgesteld (Gövier, Gronau Baby en Prefect), een lier (WIZ) en een “blokkenwagen” (rood/wit geschilderde startwagen). Een tiental enthousiastelingen staan er bij in afwachting van voldoende zicht om te mogen starten. Over Suez en vooral over Hongarije gaan de gesprekken. Gewoonlijk wordt er over vliegen gepraat, ook wel over vliegtuigen, vliegers en het weer. Vandaag wordt er uit een mengsel van onbegrip, spijt en enthousiasme (en onbenul) een “plan” ontwikkeld om met de zweefvliegtuigen (die we eerst voorzien van mitrailleurs) naar Budapest te gaan en de Russen aan te vallen…
De illusies die de Hongaren koesterden en hun herinnering daaraan worden weergegeven in de volgende tekst, overgenomen uit een reisgids Hongarije van Odyssee (uitg. 1990, pag. 26):
Wind van verandering
Hier Hongarije. Het laatste station.
Wij doen een oproep aan de VN.
Vanochtend hebben Russische troepen de aanval ingezet op onze stad.
October 1956.
Bloed en ellende in de straten van Budapest. De revolutie kwam.
Een eeuwige vlam werd ontstoken.
1956.
Wind van verandering.
Waar waren jullie toen Budapest brandde? Op een veilig plekje, we dachten in onze domheid dat het tij keerde.
Hongarije.
Het bloedde en niemand gaf er om.
Wat een tragedie, duizenden stierven, het slachtoffer van hun moed.
16 juni 1989.
Een half miljoen mensen bewijzen de laatste eer. Ze weten het nog, ze weten het nog heel goed.
Het is helder als het daglicht. De revolutie is een hel geworden.
Wind van verandering.
Eens te meer kijkt de wereld naar ons.
Verbreek die ketenen, dat zeggen ze tegen ons, maar wie zijn zij?
Deze keer, zijn we blij met de geboden hulp.
Maar eigenlijk doen we het liever zelf, dit keer.
- Dorozsmai en D. Shiels
Vertaling: NOS 1989 van de elpee East’56.
______________________________________________________________________
Naschrift: Op de dag voordat ik dit verhaaltje oorspronkelijk schreef, 15 juni 1998, hadden 84 Navo-vliegtuigen, waaronder 4 Nederlandse F-16’s, een demonstratieve oefening gehouden nabij Kosovo, tegen Milosevic. De VN hadden nog geen mandaat afgegeven voor daadwerkelijk ingrijpen: Rusland en China waren er tegen. Weer illusie ? Nee, maar dat bleek pas op 24 maart 1999, toen zonder toestemming van de VN de NAVO toch met luchtaanvallen begon.
