Twee Toeristen in Moskou in 1965

Geschreven door:

Frits Prakke

In een kiosk achteraf konden we voor enkele roebels een fles Russische wijn kopen. Op het etiket geen jaar en geen chateau, maar een cijfer. We kozen een rode nr. 92. Dat was een grote fout. Sovjet wijnen krijgen een nummer van 1 tot 100, van zeer droog tot zeer zoet. Nr. 92 betekende een ernstige aanslag op het glazuur van onze tanden.

Eindelijk vonden Eymert en ik een kroeg waar het binnen een gezellige drukte was. Dit was de soos van de Rode Jeugd en alleen voor partijleden en officiële delegaties. Die avond werd er een internationaal kampioenschap arm worstelen gehouden. De doorman was onverbiddelijk. We keken elkaar aan. Waren wij niet schoolkampioen kogelstoten en roeien geweest? Plechtig verkondigden we dat wij de Nederlandse delegatie arm worstelen waren. We werden toegelaten. De Russen zijn trots en zeer gastvrij. Achteraf herinner ik me meer van de grote hoeveelheden bier en wodka dan van de wedstrijden.

Op de slotavond was er Boris Gudonov in de Moskou Opera. In de pauze wachtte ons een banket met meer kaviaar en champagne dan ik ooit in mijn leven bij elkaar heb gezien. Ook in de tweede pauze. En in de derde pauze!

Goedkoop in Moskou, 1965

Voor de spotprijs van 600 gulden kon je in 1965 met de VERNU, het reisbureau van de Vereniging Nederland-USSR, mee voor een 11-daagse reis naar Moskou en Leningrad. Na zes jaar gymnasium vonden Eymert en ik dat te verkiezen boven de toen traditionele eindexamenreis naar Rome. Andere leden van ons reisgezelschap waren vier stugge CPN wethouders uit Zaandam, beloning voor 20 jaar trouwe dienst aan de partij. En dan de vrolijke Saar, nieuw lid van de CPN, die graag 100 gulden had betaald voor het lidmaatschap om daarmee de fl 200 korting op deze reis in de wacht te slepen. Reken maar. Saar was dolenthousiast over de reusachtige vijfpuntige rode ster op het Kremlin. Bij de eindoverwinning van de Zionisten zou deze met slechts een nieuw likje blauwe verf gewoon behouden kunnen blijven.

Was Moskou het beloofde arbeidersparadijs? De Metro was veel luxueuzer dan die in Londen of Parijs. Eymert en ik maakten de fout arbeideristisch in trui naar de Moskou Opera te gaan, waar alle andere toeschouwers in gala waren. In 1965 lag de Sovjet Unie nog voor op de VS in de ruimtevaart. Maar we zagen drommen slecht geklede voetgangers op de brede trottoirs, en weinig auto’s. Vrouwen met bezems veegden de straten. Het GUM is een spectaculair warenhuis naast het Rode Plein, met een groot aanbod van onbetaalbaar tot zeer goedkoop. We lieten de zilvergrijze bontjassen en berenmutsen voor wat ze waren. Maar voor een paar gulden kochten we grammofoonplaten van alle muziek van Rachmaninoff en Tsjaikovski. Het begin van mijn verzameling klassieke muziek.
We kwamen een man tegen met een zeer groot blok geel schuimrubber op zijn schouder. Vlak daarachter twee vrouwen die samen wel drie blokken droegen. Daarachter een groeiende optocht van sjouwers met geel schuimrubber. Wij waren getuige van een ‘run’ op het kennelijk schaarse schuimrubber.

Gesprekken in Moskou, 1965

Met behulp van wat flessen cider en wijn lukte het Eymert en mij onbespied lange gesprekken te voeren met Russische studenten, meestal ergens achteraf in het donker op een trapportaal of een binnenplaats uit het zicht. Deze leeftijdgenoten waren zeer trots op de Russische cultuur, pessimistisch over het communisme en steeds op hun hoede voor de politie of verklikkers. Ik herinner me Maxim, die zeer belezen was. Zijn kijk op de jongste geschiedenis stond geheel in het teken van complottheorieën. Maxim’s grootvader was lid geweest van het Politburo, maar na een zuivering onder Stalin was de familie in diskrediet geraakt waardoor zijn eigen kansen op een carrière verkeken waren. Zijn vriend Nikolas, evenzeer hartelijk en een intelligente gesprekspartner, was vooral geïnteresseerd in Bob Dylan, de Rolling Stones, en onze westerse kleren. Zijn grootvader was een bisschop in de Orthodoxe kerk geweest en de familie had nog steeds een antieke icoon in zijn bezit. Deze werd grif geruild voor mijn oude antracietkleurige pak van westerse snit en een lamswollen trui van Eymert. De feitelijke overdracht vond pas plaats na een spannende tocht langs binnenplaatsen en donkere trappenhuizen naar het appartement op de vierde verdieping dat de ouders van Nikolas deelden met twee andere gezinnen.

Vlak voor ons vertrek uit Moskou wandelden we in de richting van een van de grote parken van de stad. In de verte hoorden we steeds duidelijker de onmiskenbare klanken en trillingen in de lucht van een rockconcert. Minder dan een jaar daarvoor waren de Rolling Stones voor het eerst in Nederland geweest. Woodstock en Kralingen lagen nog jaren in het verschiet. Maar hier in een park in Moskou gebeurde het! Eymert en ik begrepen dat het Sovjet systeem op termijn niet bestand zou zijn tegen Rock&Roll, Provo en Civil Rights. We versnelden onze pas. Nog voor dat we ons doel hadden bereik hoorden we plotseling het snerpende geluid van politiefluitjes en knallen van traangas granaten. De stoet van mensen waarin wij liepen vertraagde, kwam langzamerhand tot stilstand, en keerde tenslotte abrupt om. Met vele anderen zetten wij het op een lopen, angstig en boos. De Moskouse politie had nu nog met succes de mensenmenigte verdreven. Maar het was duidelijk dat er een bres was geslagen in de culturele muur rond het sovjet systeem. En daar waren wij getuigen van geweest. Het zou nog een kwart eeuw duren voor de val van de politieke muur.

Verhalen

“En dan werd het rolletje in beslag genomen”

De Defensiehaven door kinderogen Ik kan mij nog herinneren dat toen na de tweede wereld oorlog weer op de markt van Arnhem woonden, er geoefend werd met zoeklichten. Dan stonden er grote schijnwerpers op de markt opgesteld en die schenen dan de lucht in....

14 maanden van leren tot lummelen

In Juli 1986 mocht ik opkomen bij de Frederik Hendrik Kazerne om de opleiding LaRo chauffeur te volgen. Ik had al een rijbewijs terwijl andere die de opleiding vrachtwagen kregen helemaal niets hadden. De bizarre organisatie van de Landmacht. Status Quo had een...

Bij de stuw in Olst en nog wat verder

Komend uit militaire dienst, bij de Koninklijke Marine, heb ik van 18 oktober 1954 tot 1 oktober 1955 gewerkt bij de Dienst Speciale Werken van Rijkswaterstaat. Deze dienst was belast met het onderhoud en de bediening van het caisson dat het sluitstuk vormde van de...

Ik ga daar echt niet onder de grond zitten!

Ik werkte vanaf 1971 bij de Rijksluchtvaartdienst. Deze dienst was onderdeel van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat en het ministerie gaf ook een maandblad uit. In 1984 verscheen daarin een oproep voor mensen die geïnteresseerd waren in een functie voor het...

De kameraadschap was groot

In januari 1985 kwam ik “voor mijn nummer op” in Ossendrecht. Opleiding Landroverchauffeur. Na twee maanden naar Hollandsche Rading om voor gewondenverzorger, ofwel hospik opgeleid te worden. In mei naar 103 Verkenningsbataljon in Seedorf op de Noordduitse...

Huzaar in Duitsland

In april 1963 vertrok ik op Koninginnedag met het 103e Verkenningsbataljon naar Duitsland. We werden gelegerd in kamp Bergen Hohne, het voormalige concentratiekamp Bergen Belsen. Joodse mensen hoefden trouwens niet mee als ze niet wilden. Het station bestond uit...

Atoomwapens in ‘T Harde

Ik zat bij de 425 cie.van Heutzs. Samen met de hier gelegerde Amerikaanse soldaten moesten we in 't Harde atoomwapens bewaken (die er volgens de regering niet lagen maar een publiek geheim vertelde anders). Het beheer van de wapens, nucleaire artilleriegranaten en...

Nooit enige Oostblok dreiging gemerkt

In 1980 kreeg ik mijn oproep om als dienstplichtige mijn land te dienen. Kort voor de opkomst in november, kreeg ik te horen dat ik zou worden opgeleid tot dienstplichtig onder-officier en dat mijn diensttijd met 2 maanden verlengd zou worden. Enfin, ben gegaan....

Koffie in plaats van oefenen

Omdat ik voor de marine was afgekeurd werd ik ingedeeld bij de BB. Dit was overigens niet op vrijwillige basis maar viel onder de dienstplicht. Er werd mij een grijs uniform verstrekt met een helm van het model dat men in de eerste Wereldoorlog gebruikte. Ik werd...

Mijn diensttijd bij de huzaren van boreel 1978-1980

Ik, peter sluimer , ben van lichting 78-6 en heb gediend bij 42 Zelfstandig Verkennings Eskadron van de huzaren van Boreel. Wij waren de oren en ogen van de brigade. Wij moesten opereren op de Duitse laagvlakte. Klopt wat hier veel wordt geschreven. De Russen dat...

Deel je eigen verhaal

Schakel JavaScript in je browser in om dit formulier in te vullen.

Auteur gegevens

Vul hieronder je contactgegevens in, zodat de afzender van dit verhaal juist is.
Wordt niet gepubliceerd
10 cijfers
Mijn auteursnaam mag

Schrijf je verhaal

Inhoud
Klik of sleep een bestand naar dit veld om te uploaden.
Dit mag een jpg, jpeg, png of gif bestand zijn van max. 1Mb.
Locatie bij dit verhaal
Selectievakjes