Brief van Henk Braakman, ontvangen op maandag 13-11-2023. Het betreft zijn belevenis van zijn diensttijd in de Koude Oorlog.
Transcriptie
Lichting 1956-6
Op 4 mei 1956 (wat een timing) lag er op de deurmat bij ons thuis een enveloppe met daarin een ‘bevel’ namens de koningin, om mij op 4 december (weer een goede timing) te melden op perron 4 van het Centraal Station te Amsterdam. Wanneer ik dat niet deed, dan zou ik opgehaald worden door de Militaire Politie (MP).
Dus 4 december naar het centraal station. Daar werd ik op een niet zo vriendelijke manier verwezen naar een klaarstaande trein. Deze trein vertrok naar een “onbekende bestemming”. Dit bleek station Ede te zijn. Na een loop van een half uur kwamen we bij de Elias Beekmankazerne. Ook daar werden we op barse toon gewezen op onze rechten, maar meer op onze plichten voor de komende tijd. De rekrutentijd. De militaire begintijd.
Na deze introductie kregen we een bed toegewezen. Het omhulsel van de ‘matras’ moest gevuld worden met stro. De opleidingstijd (rekrutentijd) was voor mij een groot feest. Want qua vakkennis wist ik alles al. Wij zaten bij de Verbindingsdienst. Makkie! Want ik had bij de PTT al heel de opleiding als telegrafist gevolgd.
Na mijn 12 maanden opleidingstijd (zgn. rekrutentijd) heb ik, voordat ik naar Gorinchem werd overgeplaatst, nog twee maanden bij Ambonese korporaals op de kamer gelegen. Daar is mijn liefde voor Indonesisch eten ontstaan. Vooral de op houtskool eigengemaakte satés kregen mijn voorkeur. Heerlijk!
Na 18 maanden moest ik mij op 4 mei 1958 melden op de Citadelkazerne in Gorkum. Gorkum bleek Gorinchem te zijn. Evengoed voor mij als Amsterdammer een onbekende stad. Wat waren de bedden daar (met een echte matras) heerlijk om te slapen.
In Gorkum (in de volksmond zo genoemd) moest ik werken op de ‘Vijfde Uitgang’. Na lang vragen en zoeken naar deze ‘uitgang’, kwam ik bij een gebouw, met een deur met een rooster ervoor en alleen een bel rechtsboven. Na het drukken op die bel ging de deur open en weer dicht. Een luikje ging open en er werd gevraagd wie je was. Na het noemen van je naam, rang en legernummer, werd je gezegd, in welk hokje je moest werken.
De binnendeur ging open en je ging naar het hokje met het nummer dat je toegewezen was. De deur werd centraal geopend en gesloten. Op de tafel stond een ontvangsttoestel met daarnaast de aanwijzing, welke bandbreedte je moest afluisteren. Nadat je tijd erop zat werd de deur geopend en kon je er weer uit. Wat je gehoord had en opgeschreven moest je laten liggen. Dan ging door de centraal geopende deur naar buiten. Maar eerst weer na je naam, rang en legernummer genoemd te hebben.
Na mijn verplichte diensttijd van 24 maanden heb ik nog vrijwillig voor 24 maanden als Kort Verband Vrijwilliger (KVV-er) gediend. Vanwege de premie die je bij het ‘afscheid’ kreeg. Tweeduizend gulden. Een hoop geld voor iemand die wilde trouwen. Na deze ‘intake’ moest ik mij melden in Bergen op Zoom. Daar kreeg ik het commando over een mobiel luisterpost, inclusief een chauffeur, een aggregaatbediende en twee andere soldaten.
Met deze auto werden we naar diverse bestemmingen ‘gebracht’. Alleen de chauffeur wist waar we heen gingen. Later bleken dit de plaatsen Ommen (op een boerderij), Den Oever (op een fort) en Keizersveer te zijn (op de kazerne aldaar). Achteraf ben ik te weten gekomen, dat dit ook een rijdende ‘spionagewagen’ was. Wij luisterden evenals in Gorkum het Russische leger af. Maar dat wisten wij natuurlijk niet. Nu wordt dat nog steeds gedaan, naar men zegt, in Eibergen.
Het was voor mij een spannende tijd, maar wel leerzaam. Je leerde kameraadschap en samenwerken. Nadat ik weer burger was, moest ik daarom weer wennen aan de ‘ik-maatschappij’.
Naschrif
Dit is het verhaal van Henk Braakman. Toen hij hoorde dat de verhalen uit de Koude Oorlog verzameld werden op internet, heeft hij een handgeschreven brief gemaakt en die aan mij gegeven om het verhaal op internet te zetten, want hij is 86 jaar oud en heeft zelf geen internet. Het was een keurig geschreven brief en ik heb die 1:1 overgenomen.
Henk heeft dus gediend in de radio-afluisterpost In Gorinchem, gelegen aan de straat, die Vijfde Uitgang heet. Het betreffende gebouw staat er nog steeds aan de Vijfde Uitgang in Bastion 11 van de vesting Gorinchem. Deze luisterpost is in 1955 in bedrijf gesteld door het 105 Radioverkenningbataljon.
De nieuwe indeling van het reeds bestaande gebouw was speciaal ontworpen in verband met het handhaven van de geheimhouding. Daarom was er ook het door Henk beschreven centraal bediende systeem met elektrische deursloten geïnstalleerd. De mensen mocht niet meer weten, dan strikt noodzakelijk voor het uitvoeren van hun taak. En dan nog moesten zij een eed van geheimhouding afleggen en een geheimhoudingsverklaring ondertekenen. Toen Henk er in 1958 bij kwam, was sinds 1957 de naam gewijzigd in 905 Radiocompagnie.
Een bijzonder Koude Oorlogsverhaal, denk ik.
Met vriendelijke groet,
Hugo Ouwerkerk
Werkgroep Vesting Gorinchem
Onderdeel van de Historische Vereniging Oud-Gorcum
