Contact met de vijand

Geschreven door:

Ben de Vries

Mijn oudere broer hoefde niet in dienst: hij was van 1959, een lichting die wegens ‘teveel’ was vrijgesteld. Ik moest wel. Maar wilde ook wel mijn steentje bijdragen. Zelfs als dat 16 maanden zou duren. Maar eerst wilde ik geschiedenis studeren en vroeg uitstel. Toen ik me jaren later bij het keuringskantoor meldde, was de wereld inmiddels sterk veranderd. Het was eind 1988. Overal waren burgers in Oost-Europa geweldloos in opstand gekomen tegen het communistische regime, galmden de begrippen glasnost en perestrojka, en wankelde de Muur.
Maar bij het squadron 311 op vliegbasis Volkel, waar ik na een opleiding op de Isabellakazerne in Vught en de Oranjekazerne (OCGLS) in Schaarsbergen, was ingedeeld bij GLO/INTELL, bleef veel schijnbaar bij het oude. Doelen werden op kaarten geplot, missies gevlogen, rapporten geanalyseerd en de toegangspoort als vanouds streng bewaakt.
In die sleuteljaren kreeg ik behalve met het ‘papieren’ vijandbeeld tweemaal te maken met de ‘echte’ vijand. De eerste keer was toen we met een groep dienstplichtigen een bezoek brachten aan de Duits-Duitse grens waar je vanaf een houten stellage oog in oog kwam te staan met de DDR-grensbewakers. We bespioneerden elkaar met verrekijkers. Heel onwerkelijk allemaal, als in een film. Wie waren dat, waar kwamen ze vandaan, wat deden ze met de info die ze over ons verzamelden? Je herkende hun uniformen en voertuigen, zoals je ze had ‘geleerd’. Bekeek de rijen hoge hekken en het niemandsland van het spreekwoordelijke IJzeren Gordijn, en vreesde voor de Duitse herdershonden. Dit was allemaal net voor de Val van de Muur in november 1989.
De tweede keer was toen ik na mijn afzwaaien begin 1990 naar Berlijn afreisde (in mijn dienstrijd mocht ik dat gezien mijn functie niet). Ik wilde met eigen ogen de ‘andere kant’ zien en zelf die beruchte grens en de spionnenbruggen oversteken. Ik begon bij de Wannsee. Daar liep tot voor kort de Muur dwars doorheen. Ik ontmoette er een Oost-Duitse ex-grenswachter die een jaar eerder ‘s nachts het meer was overgezwommen en zo met gevaar voor eigen leven was gedeserteerd naar het ‘vrije’ westen. Hij was verdwaasd en verbaasd dat de Muur onverwachts en zonder bloedvergieten was gevallen. Had ie daar nou al die moeite voor gedaan? Hij worstelde met de vraag of hij moest blijven of toch terugkeren naar zijn geboorteplaats in de DDR? Hij wist het echt niet. Na uren kletsen namen we afscheid nadat ook ik had verteld over mijn diensttijd en mijn bezoek aan de oostwestgrens een jaar eerder. We klopten elkaar broederlijk op de schouder en ieder ging zijn weg. Ik zal hem nooit vergeten.
En toen ik ‘s avonds door de straten van Potsdam slenterde, liep ik in de armen van een groepje jolige Sovjet-soldaten. We spraken met handen en voeten. Het werd duidelijk dat ze blij waren dat ‘het’ voorbij was en ze dachten snel huiswaarts te kunnen keren. Een van de soldaten matchte niet met het beeld dat ik van ‘de Rus’ had. Zijn gezicht was anders, ‘Chineser’. Hij bleek afkomstig uit de toenmalige satellietstaat Kazachstan. Ook de andere soldaten kwamen van ver.
33 jaar later bekijk ik opnieuw het zwartwit portret dat ik van hem had gemaakt. Hij had geen enkel vermoeden dat de Duitse hereniging binnen enkele maanden een feit zou zijn en een jaar later zelfs ‘hun’ land, de Sovjet-Unie, uit elkaar zou vallen en een einde maakte aan de naoorlogse bipolaire machtsstructuur. Tja. Hoe zou het met deze mensen zijn? Wat zou er van hun geworden zijn? Heeft het einde van de Koude Oorlog hen gebracht waar ze op hadden gehoopt? Ik was toen zelf enorm opgelucht dat de Koude Oorlog en daarmee de onnatuurlijke deling van Europa voorbij was. Niemand kon toen echter vermoeden dat decennia later aan de buitengrens van Europa een echte oorlog met gevechten van man tot man zou woeden.

 

Verhalen

Mijn jongenskamer ……

Een foto van mijn jongenskamertje. Het is door de tijd een wazig beeld geworden. Ik weet nog dat ik het maakte met mijn eerste fototoestel, een Agfa Clack, gekregen voor mijn vijftiende verjaardag in 1961. Ja ik ben van 1946. Dat fotootje illustreert de...

De Stingerbol

Ik ben als instructeur en opleidingsontwikkelaar van 1992 tot en met 1995 werkzaam geweest als in de Stingertrainer te Ede. In de stinger trainer werden schutters opgeleid van de Landmacht, Luchtmacht en Mariniers. De bol is van binnen voorzien van projectie...

Plotter bij de Korps Luchtwachtdienst

Tussen 1962 en 1964 ben ik, P.J.M (Nel) Winkelman opgegroeid in het oude noorden van Rotterdam, plotter geweest als reserve bij het luchtwachtcentrum in een grote bunker in Rotterdam. De korps Luchtwachtdienst (KLD) werd op 1 maart 1950 opgericht als onderdeel van...

Voor en achter het ijzeren gordijn

Geboren werd ik in 1958 in Oost-Duitsland, in Bautzen, als zoon van de Nederlander Hendrikus Pierre Sonneville, die in 1951 in de Korea Oorloog was en dan eind 1951 naar de SBZ (sovjet bezetting zone) in Oost-Duitsland deserteerde. Hier werkte hij voor de KGB en de...

Vervangende dienstplicht bij de BB

Als derde zoon van een gezin van vijf kinderen ben ik geboren in 1949. In die tijd moest iedere jongen in principe nog in militaire dienst. Maar omdat ik de derde zoon was, hoefde ik niet in actieve dienst, maar werd ik daarvan vrijgesteld. In plaats daarvan werd...

Een bijzondere ervaring met een glimlach

Ik behoor tot de lichting 72-2. Na een opleiding werd ik gelegerd op de Gen. Spoorkazerne in Ermelo. Ik was toen inmiddels dienstplichtig sergeant en ingedeeld bij de Intendance. Ook wij werden aangewezen om een week naar Havelte te gaan met als opdracht: het...

Les materieel herkenning

Tijdens mijn diensttijd (1990-1991) gaf ik lessen materieelherkenning aan het kader. Als modelbouwer had ik daar wel wat verstand van, en de sergeant-majoor vroeg me de lessen over te nemen toen hij weg was. Ik gaf twee lessen, en er zouden nog meer volgen. Maar...

BB ervaring van deelnemer

Toen ik (1954) klein was ging mijn vader 's avonds naar de BB. Dat was verplicht. Zijn spullen lagen voor het pakken op zolder. Ik vond dat natuurlijk heel interessant. Onlangs heb ik mijn vader (95 jaar) ernaar gevraagd. Hierbij twee verhalen. VERHAAL 1. We hadden...

Lieber Sylke

De Koude Oorlog, ik heb er eigenlijk maar een paar jaren bewust van meegemaakt. De makkelijke jaren zogezegd. Die van toenemende ONTspanning met als hoogtepunt de vereniging van West met Oost of Oost met West... Geboren in 1969 en dus midden in de Koude Oorlog was...

Stingerbol

Ik ben 3 jaar instructeur in de Stingerbol geweest en heb de opleiding verzorgd voor Stinger personeel van Landmacht; Luchtmacht en Korps mariniers. Zelf heb ik in 1994 een Life firing met een stinger op een schietbaan, op Kreta uitgevoerd.

Deel je eigen verhaal

Schakel JavaScript in je browser in om dit formulier in te vullen.

Auteur gegevens

Vul hieronder je contactgegevens in, zodat de afzender van dit verhaal juist is.
Wordt niet gepubliceerd
10 cijfers
Mijn auteursnaam mag

Schrijf je verhaal

Inhoud
Klik of sleep een bestand naar dit veld om te uploaden.
Dit mag een jpg, jpeg, png of gif bestand zijn van max. 1Mb.
Locatie bij dit verhaal
Selectievakjes