Tijdens de Koude Oorlog speelde Gorinchem een belangrijke rol vanwege zijn strategische ligging aan de Merwede. Het was onderdeel van de verdedigingslinie tegen een mogelijke invasie vanuit het oosten, met name vanuit de voormalige Sovjet-Unie. Gorinchem lag aan de zogenaamde Nieuwe Hollandse Waterlinie, een verdedigingslinie die in tijden van oorlog onder water kon worden gezet om vijandelijke troepen tegen te houden. Daarnaast was Gorinchem vanwege zijn ligging aan de rivier ook van strategisch belang voor de bevoorrading en mobilisatie van troepen. Als onderdeel van de Nederlandse verdediging was Gorinchem daarom tijdens de Koude Oorlog een belangrijk militair bolwerk.
Er waren in Gorinchem toen verschillende organisaties actief, zowel burgerlijke als militaire: Korps Luchtwacht Dienst (KLD), Bescherming Bevolking (BB) en het Landmacht Radioverkenningsbataljon (afluisteren Russen). Er zijn ook nog twee ondergrondse commandoposten aanwezig, maar niet meer toegankelijk.
De Luisterpost uit 1950 was bedoeld als militair instructielokaal, maar werd al snel gebruikt voor spionage. Vanaf 1955 luisterde het 105 Radio Verkenning Bataljon hier het radioverkeer van de Russen af. Met de Luisterpost had de vesting ook een rol in de moderne elektronische oorlogsvoering, die toen nog in de kinderschoenen stond.
